Trên giải đất hình chữ S, nhắc đến chợ nổi hẳn ai cũng nghĩ đến một vùng đất miền Tây thân thương, trìu mến. Đó không chỉ là một không gian sinh họa mang nét đặc trưng của một vùng miền mà còn là nơi hội tụ những hoạt động diễn ra trong cuộc sống hàn ngày. Nổi bật trong những chợ nổi đó, phải nhắc đến chợ nổi cái Răng ở thành phố Cần Thơ. Một chở nổi đặc sắc có quy mô lớn nhất ở Cần Thơ nói riêng và miền Tây nói chung. Để hiểu nét văn hóa miền Tây đặc sắc như thế nào, xin mời các bạn tìm cùng tìm hiểu chợ nổi Cái Răng – nét đặc trưng vùng sông nước.
Sơ nét lịch sử chợ nổi
Được thành lập và phát triển hơn 100 năm nay từ đầu thế kỷ XX. Trải qua các thời từ Phong kiến, Pháp thuộc, Việt Nam Cộng Hòa… đến ngày nước nhà thống nhất.Chợ nổi Cái Răng đã trở thành nơi hội tụ của nhiều tàu thuyền cỡ lớn chuyên buôn về các mặt hàng nông sản tại Cần Thơ nói riêng và miền Tây nói chung. Nhờ vị trí nằm trên trục đường sông thuận lợi của quận Cái Răng thành phố Cần Thơ. Nên Cái Răng không khó gì để phát triển và hội tụ một nên văn hóa sông nước độc đáo. Với đặc điểm chuyên giao thương về các mặt hàng trái cây, nông sản của Đồng Bằng Sông Cửu Long. Chợ nổi Cái Răng là điểm giao dịch quan trọng của nhiều tàu bè của các tỉnh lân cận.
Nguồn gốc tên gọi chợ nổi Cái Răng
Theo một số người chia sẻ, tên gọi Cái Răng có nguồn gốc từ câu chuyện của những đầu thời khẩn hoang. Truyền thuyết nói về con cá sấu với thân hình rất lớn dạt vào đây, răng của nó cắm vào miệng đất này. Tuy nhiên, trong cuốn “Tự vị” tiếng nói miền Nam của Vương Hồng Sển cho biết: Cái Răng có nguồn gốc từ chữ Khmer theo từ “karan” nghĩa là “cà ràng” (ông táo). Người Khmer ở Xà Tón (Tri Tôn) làm rất nhiều karan đi bán khắp nơi để phục vụ trong việc chế biến món ăn. Lâu dần, mọi người phát âm karan thành Cái Răng theo ngôn ngữ sinh hoạt của người Kinh tại đồng bằng.
Nhìn tổng quan về cái cà rang, hình thù như con số 8 để nằm, một đầu là ba ông Táo lú đầu lên cao để đội nồi ơ siêu trách, còn một đầu kia nắn cái bụng chang bang dài dài vừa vặn với cây củi chụm, bụng này chứa được tro nhiều không rơi rớt ra ngoài, lại ấm cúng che kín gió, mau chín mau sôi. Truy nguyên ra, trong sách Pháp, Le Cisbassac chẳng hạn, và nhiều sách khác đã có từ lâu vẫn ghi: “Krôk kran: rạch Cái Răng, nay cứ lấy điển này làm chắc, một đàng khác hỏi thăm người cố cựu bản xứ thuật rằng ngày xưa, không biết từ đời nào, nguyên người Thổ (Cơ Me) ở Xà Tón (Tri Tôn) chuyên làm nồi đất và “karan” chất đầy mui ghe lớn rồi thả theo sông cái đến đậu ghe nơi chỗ này để bán, năm này qua năm nọ, chầy ngày người mình phát âm “karan” biến ra “Cái Răng” rồi trở nên địa danh thiệt thọ của chỗ này luôn.
Nhộn nhịp khi trời mờ sáng
Không giống như bao ngôi chợ khác trên đất liền. Hầu hết, các chợ nổi ở miền Tây đều bắt đầu tụ tập khi trời mờ sáng. Chợ nổi Cái Răng cũng vậy, chỉ tầm khoảng 3h sáng là đã hiện ra một không cảnh nhộp nhịp trong màng sương đêm. Từ mọi nơi, những chiếc tàu, thuyền, xuồng đã chở đầy ấp những mặt hàng trái cây đổ về đây. Tiếng máy ghe nổ ầm ì, tiếng nói cười hối hả của những thương lái… càng về sáng càng làm tăng thêm độ không khí nhộn nhịp.
Trên những phương tiện di chuyển của tàu thuyền, xuồng và các bè nổi trên sông Cái Răng. Đâu đâu cũng là sự hội tụ, trao đổi giữa người dân và các thương lai về các mặt hàng nông sản của mình. Sự náo nhiệt này có thể làm bất kỳ ai khi lần đầu đến với chợ nổi mà không thể hình thành một lý do để giải thích. Theo không gian, dù quay đầu đến khung cảnh nào hay hướng mắt quan sát về mọi phía. Chợ luôn mang đến sự nhộn nhịp kỳ lạ của những hàng quán ăn uống trên những chiếc thuyền cỡ nhỏ luôn di động trên sông. Đó là yếu tố khác lạ so với những chợ nổi trên bờ và là sự khách biệt rất khó nhầm lẫn với những khu chợ tại các vùng miền khác.
Có một điều đặc biệt rất thú vị trên khu chợ nổi này mà ai cũng tò mò. Đó là sự hiện diện của những cây bẹo. Mục đích xuất hiện của những cây bẹo này vừa vui nhưng cũng hết sức ý nghĩa. Điều này, đã trở thành một yếu tố quan trọng hình thành nên nét văn hóa đặc trưng của vùng sông nước. Nét đặc trưng này thể hiện rất đơn giản, đó là trên cây bẹo treo cái gì thì bán cái đó. Có cây cũng treo nhưng không bán hay treo cái này mà bán cái kia. Tại sao lại nói như vậy? Bởi lẻ, trên sông nước, thuyền bè lúc nào cũng bị bấp bên theo dòng chảy của con sông. Cho nên, những vật treo lên cây bẹo như: bưởi, xoài, chôm chôm, nhãn… là những mặt hàng được treo để rao bán. Còn như những đồ ăn thức uống như: cơm, hủ tiếu, bún… thì không treo được, vì nếu treo lên thì nó sẽ đổ. Đây là lý đo tại sao nói: treo cái này mà bán cái kia. Tuy nhiên, cũng từ các cây bẹo này, có những thứ treo lên mà người ta không bán, đó chính là quần áo. Điều này dễ hiểu hơn, vì quần áo được treo lên sau khi giặc dũ. Điểm đặc biệt hơn, có những cây bẹo treo những toàn lá dừa thì đố các bạn bán cái gì? Đó chính là bán ghe, tàu, hay thuyền. Tại sao lại như thế?
Theo văn hóa truyền thống của người miền Tây thì thế này. Lá dừa là một vật liệu lớp mái làm nhà, mà nhà là nơi an cư của con người. Chính vì vậy, khi treo lá dừa lên cây bẹo, đồng nghĩa là rao bán tổ ấm của mình đang sinh sống. Đây cũng là lý do để mọi người đều hiểu: Chợ nổi Cái Răng – nét đặc trưng vùng sông nước.
Nét văn hóa trong du lịch ngày nay
Ngày nay, chợ nổi Cái Răng đã trở thành điểm đến hấp dẫn trong du lịch vùng sông nước. Chính bởi nét đặc sắc, đa dạng của nếp sống con người miền Tây. Trong đó phải nói đến truyền thống gắn liền với sông nước, đặc biệt là lối sinh hoạt trên các khu chợ nổi. Chợ nổi Cái Răng là nơi tìm về của du khách thập phương trên khắp các vùng miền.
Điều phải nói đến hơn chính là sự hấp dẫn và cuốn hút của thành phố Cần Thơ. Một thành phố trẻ trung, hiện đại nhưng không thiếu sự lưu giữ của nhiều nền văn hóa. Đó chính là sự du nhập và ẩn cư của các đồng bào dân tộc như: Hoa, khơmer, Chăm và người Việt. Từ những yếu tố này, thành phần cần thơ ngày nay đã trở thành điểm du lịch trọng điểm cùa miền tây Nam Bộ.
Cùng với sự phát triển của du lịch, thành phố Cần Thơ nói chung và chợ nổi Cái Răng nói riêng. Nét văn hóa vùng sông nước đang dần gìn giữ và phát huy theo xu hướng hiện đại hóa. Tuy nhiên, bản chất vẫ được giữ vững theo nền tảng ban đầu. Đó chính là nếp sống gắn liền với sông nước và sinh hoạt hoàn toàn phụ thuộc vào thiên nhiên. Đó chính là lý do tại sao, các khu chợ nổi không thể thiếu đi trong văn hóa sinh hoạt hàng ngày.
Qua những thông tin do Trippy chia sẽ với các bạn. Chắc các bạn sẽ hiểu tại sao: Chợ nổi cái Răng – nét đặc trưng vùng sông nước. không chỉ vậy, điều này có thể hiện rất rõ trong thơ ca của nhiều thi sỹ nổi danh một thời tại miền Tây.
“Chợ đã nổi từ nửa đêm về sáng
Ta vẫn chìm từ giữa bữa hoàng hôn
Em treo bẹo Cái Răng, Ba Láng
Ta thương hồ Vàm Xáng, Cần Thơ.”
Đi chợ nổi Cái Răng vào mùa nào, lúc nào là đẹp nhất?
Để trải nghiệm không khí nhộn nhịp và tham quan cảnh đẹp tại chợ nổi Cái Răng. Du khách có thể đi bất kỳ mùa nào trong năm theo thời gian rỗi của mình. Tuy nhiên, khoảng thời gian từ tháng 3 đến tháng 8 trong năm là thời gian lý tưởng nhất cho một chuyến du lịch tại Cần Thơ nói riêng và miền Tây nói chúng. Đặc biệt, đi tham quan chợ nổi thì bạn nên đi vào lúc từ 5h – 7h sáng. Đây là khảng thời gian bạn có thể cảm nhận hết được vẻ nhộn nhịp và sôi động của chợ nổi Cái Răng.
